پاسخ فعالیت 5 فصل 2 فیزیک دهم

پاسخ تشریحی و گام به گام فعالیت ۲-۵ صفحه 31 فیزیک دهم سلام! این فعالیت یک آزمایش جذاب در مورد **نیروی دگرچسبی** است و نشان می‌دهد که این نیرو چقدر می‌تواند قوی باشد. 😊 ### ۱. اجرای آزمایش و مشاهده (بدون شوینده) 1.  **اجرا:** کارت بانکی یا مقوا را روی لبه‌ی لیوان پر از آب قرار می‌دهیم به طوری که نیمی از آن با آب در تماس باشد. 2.  **مشاهده:** با قرار دادن یک، دو یا حتی چند وزنه‌ی کوچک (مانند سکه‌های $$\text{1 g}$$ یا $$\text{2 g}$$) روی لبه‌ی کارت که بیرون از آب است، کارت **نمی‌افتد** و همچنان به لبه‌ی لیوان و آب می‌چسبد (مانند شکل ب و ج). 3.  **توضیح (نیروی دگرچسبی):** کارت به دلیل نیروی **دگرچسبی (نیروی چسبندگی بین مولکول‌های مختلف)** بین مولکول‌های کارت و مولکول‌های آب، به سطح آب **می‌چسبد**.     * این نیروی دگرچسبی به صورت **عمودی** به سمت بالا به کارت وارد می‌شود و می‌تواند وزن اضافی (وزنه‌ها و کارت) را تحمل کند.     * همچنین، **کشش سطحی** آب در لبه‌ی تماس کارت و آب نیز به تحمل وزن کمک می‌کند. ### ۲. تکرار آزمایش با افزودن مایع شوینده 1.  **اجرا و مشاهده:** پس از اضافه کردن یک یا دو قطره مایع شوینده به آب، و تکرار قراردادن وزنه:     * مشاهده می‌کنید که کارت، وزن بسیار **کمتری** را تحمل می‌کند و احتمالاً با گذاشتن همان وزنی که قبلاً تحمل می‌شد، کارت **از لبه‌ی آب جدا شده و می‌افتد**. 2.  **توضیح (تأثیر شوینده بر دگرچسبی):** همانطور که در فعالیت قبلی دیدیم، مایعات شوینده باعث **تضعیف نیروهای بین مولکولی** می‌شوند.     * شوینده، **کشش سطحی آب** را به شدت کاهش می‌دهد (تضعیف نیروی هم‌چسبی).     * همچنین، مواد فعال سطحی می‌توانند در لایه‌ی مرزی بین آب و کارت قرار گرفته و **نیروی دگرچسبی** بین آب و کارت را نیز **کاهش** دهند. **نتیجه‌گیری:** نیروی دگرچسبی و کشش سطحی می‌توانند به طور مشترک یک نیروی عمودی قابل توجه برای تحمل وزن ایجاد کنند، اما این نیروها به شدت به خلوص مایع و وجود مواد فعال سطحی حساس هستند و با افزودن شوینده به سرعت ضعیف می‌شوند.